Công trình Những nhà thơ cổ điển Việt Nam của anh là kết quả của quá trình sáng tạo ấy. Anh trân trọng những nhà thơ cổ điển của dân tộc và muốh khám phá ra cái thế giới riêng của mọi người. Anh viết Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm, và từ cái đột phá điểm ấy Xuân Diệu mở ra với Nguyễn Du nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh; rời Tú Xưởng, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Đình Chiểu, Tản Đà, Nguyễn Trãi… anh chưa có dịp nói nhiều đến
Cao Bá Quát, Nguyễn Bỉnh Khiêm, những nhà thơ mà anh hâm mộ. Có lần nói chuyện với anh với chùm thơ mùa thu của Nguyễn Khuyên tôi tỏ ý ngạc nhiên vì Nguyễn Khuyến đã bắt được ý thu hởi thu trên khung cảnh của một vùng đất đồng chiêm trũng. Xuân Diệu gật đầu đồng tình và bảo “Cái tài là ở chỗ ấy. Không cần đến rừng thu, hở thu mà chỉ là ao thu thôi, và ngày nay sự nghiệp của nhiều nhà thơ chúng ta không khéo lại thua mấy câu “Ao thu lạnh lẽo nước trong veo” “Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”.
Cao Bá Quát, Nguyễn Bỉnh Khiêm, những nhà thơ mà anh hâm mộ. Có lần nói chuyện với anh với chùm thơ mùa thu của Nguyễn Khuyên tôi tỏ ý ngạc nhiên vì Nguyễn Khuyến đã bắt được ý thu hởi thu trên khung cảnh của một vùng đất đồng chiêm trũng. Xuân Diệu gật đầu đồng tình và bảo “Cái tài là ở chỗ ấy. Không cần đến rừng thu, hở thu mà chỉ là ao thu thôi, và ngày nay sự nghiệp của nhiều nhà thơ chúng ta không khéo lại thua mấy câu “Ao thu lạnh lẽo nước trong veo” “Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”.
Xuân Diệu trân trọng với cái hay cái đẹp trong từng câu thơ cổ. Ở mỗi thế giới thơ, anh say sưa chiêm ngưỡng, tìm tòi khám phá. Trong câu chuyện về nghiên cứu văn thơ cổ tôi đặt một số câu hỏi với anh. Với khối lượng nghiên cứu lớn như thế anh giải quyết làm sao cho đầy đủ vấn đề tư liệu. Xuân Diệu nói rõ mục đích và phưởng pháp của mình: “Mình chỉ chú ý những bài đặc sắc và tìm hết cái riêng độc đáo của mỗi nhà thơ qua những bài thơ hay. Mỗi người có một cách tìm tòi và đóng góp”. Tôi nghĩ cách làm của anh là vô cùng quan trọng. Dĩ nhiên là công việc của Xuân Diệu không thể tlíay được việc làm của nhiều nhà nghiên cứu khác (…)
Anh thường nói: “Cái nguy hiểm của các nhà phê bình là dùng quá nhiều thước đo. Với người này thì cái thước là một trăm xăng-ti-mét với người khác cái thước lại chỉ còn bảy mưởi xăng-ti- mét. Tôi nói thế cũng là nói để răn mình vì tôi cúng là nhà phê bình”. Xuân Diệu không chỉ giới thiệu những bông hoa trong vườn nhà, anh muốn giới thiệu cái đẹp muôn màu vẻ của những nền thơ của các dân tộc với bao hưởng sắc lạ (…)
Anh thường nói: “Cái nguy hiểm của các nhà phê bình là dùng quá nhiều thước đo. Với người này thì cái thước là một trăm xăng-ti-mét với người khác cái thước lại chỉ còn bảy mưởi xăng-ti- mét. Tôi nói thế cũng là nói để răn mình vì tôi cúng là nhà phê bình”. Xuân Diệu không chỉ giới thiệu những bông hoa trong vườn nhà, anh muốn giới thiệu cái đẹp muôn màu vẻ của những nền thơ của các dân tộc với bao hưởng sắc lạ (…)
Đọc thêm tại:
- http://thisivietnam.blogspot.com/
- http://thisivietnam.blogspot.com/2015/04/nhung-ngay-tet-cua-nha-tho-xuan-dieu.html
- http://thisivietnam.blogspot.com/2015/07/xuan-dieu-bieu-hien-tai-nang-nhu-bam.html
